Атырау облысы, «Иманғали» орталық мешіті

Мәзір

Діндераралық достық - халықтар арасындағы татулықтың нышаны

Әуелі күллі мадақ-мақтаулар мен хамді-саналар және сансыз шүкірлеріміз Ұлы Жаратушы Иеміз Алла Тағалаға болғай!

Алланың игілігі мен ізгілігі, салауаты мен сәлемі ардақты Пайғамбарымыз Мұхаммедке (с.ғ.с.), оның пәк отбасы мен салихалы сахабаларына және барша соңынан ерген ізгі жандарға дарығай!

Әуелі, татулық және достық деген кезде жұдырық болып жұмылған, ынтымақ-бірлігі жарасқан ұлттар мен алауыздығы жоқ ел еске түседі. Қай ұлт, қай ел болса да бейбітшілік пен ашық аспанды, бақытты, терезесі тең, керегесі кең елдер қатарында болуды аңсайды. Өйткені, татулық пен келісім, бейбітшілдік пен тұрақтылық бар елді бақыт өзі іздеп келеді. Қабан (Қабылиса) жырауда:

Бақыт қайда барасың?

Көршімен болған бірлігі,

Тағат, ғибадат тірлігі

Ұйымшыл елге барамын, – деп жырлаған екен. Бабаларымыздың мұндай жырлары талай санаға сәуле құйып, түсінген жанға үлкен үгіт болатыны сөзсіз.

Иә, адамдар арасында бірлік болса, олар ынтымақта, тату-тәтті өмір сүреді. Халқының қамын жеген Әлихан Бөкейханов: «Қазақ баласы бірігіп, тізе қосып іс қылса – халықтық мақсат сонда орындалады. Бостандыққа апаратын жалғыз жол – ұлттық ынтымақ қана» – деп ынтымақ-бірлікке үндеген. Ал, ынтымақ-бірлікке апаратын жол халықтың өзара тату болуында.

Дана халқымыз: «Татулық табылмас бақыт», «Жолдасы көптің – олжасы көп» – деп тектен-тек айтпаса керек.Хакім Абай атамыз:  «Татулықтан артық жолдас жоқ» – дегенді.

Расында да татулық бар жерде береке жүретінін тарих әлдеқашан дәлелдеген. Осы орайда татулық, достық, жақсылық, ізгілік, мейірімділік сынды ізгі қасиеттерді ұлықтауда «Біз – бір елміз, біртұтас халықпыз»  деп айту әбден орынды.

Соның ішінде діни татулық пен келісім – халықтың бірлігі мен елдің тұрақтылығының кепілі. Діндераралық түсіністік, сыйластық – уақыт талабы екендігі мәлім. Тарих деректеріне көз жүгіртсек, Қазақ елі әрқашанда түрлі халықтардың діни дәстүрлерінің, мәдениеттері мен өркениеттерінің тоғысатын мекені болып, әлі күні бүгінге дейін солай жалғасын тауып келеді.

Ата дініміз Ислам – 15 ғасыр уақытқа жуық бейбітшілікті ту етіп, мемлекеттің тыныштығы мен тұрақтылығын басты назарда ұстауды ұрандатқан дін. Ертеде Исламға дейінгі қараңғылық пен надандық дәуірінде өмір сүрген рулар мен тайпалар ғасырлар бойы, тіпті болмашы себептерге бола кектесіп бір-бірлерімен жауласқандықтары белгілі. Соңы пайғамбар келер кезде араб түбегі ғана емес, күллі адамзат ең ауыр кезеңді бастан кешуде еді. Жер жүзі халықтары наным – сенім тұрғысынан бір-біріне кереғар топтарға бөлініп, жік-жікке ыдырады. Адамгершілік, қадір-қасиет аяқ асты етіліп, күштілер әлсіздерге күн көрсетпей табанына салып езумен болды. Асыл дініміз Ислам келуімен күллі адамзаттың түрі мен түсіне, тегі мен нәсіліне, ұлты мен ұлысына, діні мен діліне қарамастан ынтымақ пен бірлікке, бейбітшілік пен келісімге, өзара төзімділік пен бір ортақ ымраға келуге шақырды. Сондай-ақ, араларындағы кикілжін соғыстарды доғарып, бүтіндей адамзатты достық пен тату-тәтті өмір сүрулеріне бұйырды. Исламның туын желбіреткен ардақты Алла Елшісі (с.ғ.с.) адамзат тарихының дамуын күрт өзгертіп, рухани салада әрі қоғамдық салада ең үлкен төңкеріс жасады. Адамдардың ой-санасын ақиқатқа жетелейтін жүректеріне мейірім мен рақым сыйлады. Міне осындай қараңғы дәуірде Алла Тағала сүйікті құлы Мұхаммедке (с.ғ.с.) пайғамбарлық міндетті жүктеді. Мейірім мен мейірбандылықтың, адамгершілік пен парасаттылықтың, ізгілік пен жақсылық, көркем мінез-құлықтың үлгісін паш етсін деп Алла Тағала оны күллі әлемге тек рақым етіп жіберді. Алла Тағала «Әнбия» сүресінің 107-ші аятында: «Біз сені әлемдерге рақым шуағы етіп жібердік» деп, бүтіндей адамзатқа мейіріммен жіберілген елші екендігін баяндаған.

Иә, Ислам діні қандай тамаша болса оның мақсаттары да сондай тамаша. Ислам діні қандай достық, бейбіт дін болса, оған апаратын жолдар да дәл сондай екендігін ұмытпағанымыз жөн.

Адамзатқа үнемі жақсылық қалайтын асыл дініміздің басты қағидаларының бірі Құранның: «Дінде зорлық жоқ»[1]деген аяты болып табылады. Ислам дінінің хақтығы мен пәктігі айқын болуымен қатар ол ешкімді өзін қабылдатуға немесе мойындатуға күштеп мәжбүлемейді. Керсінше, әркімге таңдау құқығын берген. Ислам діні ақиқат пен парасаттылық, адамгершілік пен кішіпейілділік, әділдік секілді кісіге қажет қасиеттерге үгіттейтін ұлы дін.       

Ислам дінін ұстанған адамға «мұсылман» деп айтамыз. Мұсылман өзінің атына заты сай бейбітшілдікті, тыныштықты, дінаралық татулықты, ұлтаралық достықты қоршаған ортаға іс жүзінде көрсетіп, жая білген тұлға. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) хадистерінде: «Нағыз мұсылман өзге мұсылмандар оның тілі мен қолынан зиян көрмеген адам» деп айтқан[2]. Демек, нағыз мұсылман – қоғамдағы өзге адамдарға зиян тигізбей мемлекеттің тыныштығын басты назарда ұстайтын адам.

Қасиетті Құранның өзі мұсылман жұртшылығын өзге дін өкілдерімен ынтымақ жарастыруға, діни төзімділікке, ортақ түсіністікке үндейді. Қасиетті Құранда: «Уа, Адамзат! Біз сендерді бір еркек пен бір әйелден жараттық. Бір-бірлеріңмен танысып, білісулерің үшін сендерді ұлыстар мен түрлі ұттарға бөлдік. Араларыңдағы ең ізгілерің тақуалықта тым жоғары болғандарың» деп айтты[3]. Жоғарыдағы кәләм шәрифтің мән-мағынасына ой жүгіртіп, зер салсақ күллі адамзат бір ата мен бір анадан өрбіп өскендіктен баршамыздың арғы тегіміз бір. Бір атадан таралғанбыз. Сондай-ақ, біздердің әртүрлі ұлыстар мен ұлттарға бөлінуіміздің астарында танысу мен білісу даналығы жатыр. Ал, танысу мен білісу жолы – өзара түсіністік пен татулық. Ислам өзінен басқа діндер мен барша ұлттарға сыйластықпен қарайды. Адамдарды нәсілі мен дініне қарап бөліп жармайды. Жаратқан Иенің құзырында күллісі тең, тек ақиқатқа ілесіп, тақуалық (шынайы діндарлық) танытқан пенделер ғана жоғары болатындығын ескертеді.

Міне, Жаратқан Иеміз қасиетті Құран аятында біздерге осылайша құлдарын көп ұлтты етіп жаратуының даналығын баян етті. Хазіреті Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с.) ғибратты өмір жолына қарасақ, кәпір болсын, мүшрік болсын, кітап иелерімен татулық пен жарастықта өмір сүргенін көреміз. Келісімдер, достық қарым-қатынастарда болу, сауда серіктестіктерін құру дінаралық татулықтың сан түрлі қырын байқатады. Екі жақты мұндай мысалдар бізге хазіреті Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) көрсеткен үлгісі болғандықтан, ол барша мұсылмандар үшін маңызды. Алла Тағала «Ахзаб» сүресінің 21-ші аятында: «Расында сендер үшін Алланың Елшісінде көркем өнегелер бар» делінген[4]. Дінаралық татулық, өзара түсіністік пен діни төзімділікке шақыруда хазіреті Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өз өмірінде тікелей көрсеткен жарқын үлгісі көп-ақ.

Ардақты Алла Елшісінің (с.ғ.с.) өзге дін өкілдерімен жасаған көркем мәмілесі турасында қалам тебіренткен ғалымдардың тұжырымдаған бірқатар аят-хадистерге тоқталатын болсақ:

Алла Тағала Құран аятында: «Расында адам баласын ардақты қылдық»[5] деп, адамның бәрі адамдық құндылықтар мен құқықтарда бірдей екендігін ескертеді. Исламның назарында кісінің бәрі бірдей. Дініміз пенделерді тек қана тақуалық таразысы арқылы ажыратады. Жоғарыдағы аяттағы Құдай Тағаланың адамды ардақтауы – жердің күллі тарапындағы және әр заманда өмір сүрген адамдар үшін берілген ұлы нығмет. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өзге дін өкілдерімен жасаған көркем мәмлесінен адамгершілітің шынайы үлгісін көресіз.

Мәселен Алла Елшісі (с.ғ.с.) хадисінде: «Егерде, жаназаны (апара жатқанын) көрсеңіздер, өтіп кеткенше тұрып тұрыңыздар!» деп айтқан[6].

Тағы бір хадисте: Бір күні Алла Елшісі (с.ғ.с.) қайтыс болған яһудиді жерлеуге апара жатқанын көргенде, орнынан тұрып құрмет көрсеткен. Қасындағы сахабалары оның яһуди екендігін айтқанда, «кім болса да жан иесі (адам) емес пе»[7]– деп тамаша жауап қатқан. 

Мінекей, бейбітшілдік пен татулықтың жаршысы Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) кез келген пендеге деген құрметі осындай еді!

Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Мен көркем мінезді кемеліне келтіру үшін жіберілдім»[8] - деп, өзінің өмірге келгендегі асыл мұратын білдіре келіп, саналы ғұмырын көркем мінез бен рақымдылықты мұсылманға да, мұсылман емеске де дәріптеуге арнады.

Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) басқа дін өкілдерінің қал-жағдайларынан хабар алуға, науқастарының көңілін сұрауға, қажеттілік туындаса көмек көрсетуге,  сыйлық беріп, сауда жасауға т.б қарым-қатынас түрлерін орнатуға үндеп, өз ісімен үлгі бола білген асыл тұлға.

Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) өзі дүниеден өтерінен біраз күндер бұрын бір яһудиден қарыз алып, сол құнға сай өзінің сауытын кепілдікке берген. Айша (р.а.) анамыз: «Алла Елшісі (с.ғ.с.) қайтыс болғанда, өз отбасының напақасы үшін бір яһудиден отыз сағь арпа алып, сауытын кепілдікте қалдырғанын»[9]жеткізген.

Өмірінің соңында мәңгілікке көз ілер алдында хазіреті Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өз үмбетіне: «Сіздерге әһлі кітап иелері христиандар мен яһудилерді аманат етем» деген мағынада хадистері де кездеседі. Бұл жерде меңзелгені мұсылмандардың кітап иелері зиммиларға жақсы әрі әділ қарау, олардың құқын аяқасты етпеу, мұсылмандыққа жараспайтын қылыққа барып оларға қиянат жасамау керектілігі әмір етілген. Пайғамбар (с.ғ.с.) тәлім-тәрбиесін көрген саңлақ сахабалар да жоғарыдағы өсиетті жеткізген-ді.

Сахабалардың бірі: «Мен Омардың (р.а.) өміріне қастандық жасалынғанда (ол өлім аузында жатқанда) ол кісіге кірдім. Сонда ол: «Сіздерге әһлі зиммиларды (өзге дін өкілдерін) аманат еттім. Себебі, олар пайғамбарларың (с.ғ.с.)  (аманаттаған)  зиммилары»[10] деп өсиет қалдырды. Абдул Азиз әш-Шами өзінің «Пайғамбардың (с.ғ.с.) мұсылман емес адамдармен жасаған мәмілесі» атты кітабында былай дейді: «Мұхаммед (с.ғ.с.) отыздан астам хадисінде сахабаларына (татулықта) уәделескен өзге дін өкілдерінің құқықтарының сақталуы жайында қатаң тапсырды. Соның бірі: «Кім уәделескен кісіні (мұсылмандармен бірге өмір сүретін өзге дін адамын) өлтірсе, ол жәннаттың исін де сезбеді. Әрине, жәннат исі қырық жылдық қашықтықтан келіп тұрады»[11], – деген.

Сондай-ақ, «Кім уәделескен (өзге діндегі) адамға зұлымдық жасаса, яки оның ақысын бермесе, немесе оны шамасы жетпейтін нәрсеге мәжбүрлесе, немесе оның ризалығынсыз бірдемесін тартып алса, қиямет күні мен сол адамның кегін алып беремін»[12],– деп ескертті.   

Тіпті, християн қауымының Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) мешітінде өздерінің құлшылықтарын орындағаны тарихта орын алған. Хадисте: «Мұхаммедке (с.ғ.с.) Мәдинә шаһарына Нәжраннан бір топ християндар келіп, асырдан кейін мешітке кіреді. Сөйтіп олардың құлшылық уақыты болып, өздерінің мінәжәт-құлшылықтарын мешітте жүзеге асырады. Адамдар тыймақшы болып еді, Мұхаммед пайғамбар (с.ғ.с.): «тиіспей жөндеріне қойыңдар» –деді. Осылайша христиандар шығысқа бет бұрып, құлшылықтарын  жасады». Әртүрлі халық арасын татулыққа шақыруда бұдан асқан үлгі бар ма?

Жер беті күллі адамзатқа ортақ мекен. Онда тату-тәтті өмір сүру бәріміздің алдымызда тұрған аса күрделі мәселе. Бүгінгі алмағайып та, қым-қуыт дүниеде тату-тәтті ғұмыр кешіп, бейбітшілік пен ынтымақтың күшейіп, дамуы үшін, әсіресе діндераралық төзімділіктің мән-маңызы зор. Ұлан-байтақ Қазақ жері көп ұлтты, көп конфессиялы, әлденеше мәдениеттер тоғысқан мемлекет екені баршаға мәлім. Тәуелсіз Қазақстан – бұл 140 этнос бейбітшілікте және келісіммен өмір сүріп жатқан ел. Ислам, христиан, буддизм, иудизм діндерінің атақты жетекшілері Астана қаласын әлемдік діндер съезін жүргізуге болатын қала ретінде мойындады. Бұл елімізде ұлттық және конфессия аралық саясаттың халықаралық қауымдастықты қызықтыратын ерекше маңызды ұсыныстарды жасауына себеп болғанын дәлелдетеді.

Жаһандану  заманында халықтардың тату-тәтті ынтымақ-бірлікте ғұмыр кешудің  басты жолы өзара құрмет пен сыйластық. Ал, өзара сүйіспеншілікте болудың жолы жақын танысуда жатыр. Сондықтан мұны жүзеге асыру наным-сенімі әртүрлі адам баласын өз ерекшелігімен, өз дүниетанымымен қабылдай отырып пікірлесуде. Алла Тағала біздерге: «Кітап иелерімен (өзге дін өкілдерімен) ең көркем түрде, сыпайылық пен әдептілік сақтап пікір таласыңдар»[13] деп бұйыруда.

Міне, осындай толеранттық кең пейіл түсініктің арқасында діндері сан алуан, ұлттары мен тілдері, әдет-ғұрыптары әртүрлі халық өкілдері бүгінде Қазақстан жерінде өзара түсіністік пен сыйластық аясында тату-тәтті бейбіт ғұмыр кешуде. Тарихи дәстүрлі діндердің ғибадатханаларының терезелері мешіттермен тең тұр. Қазақстан халықтары Ассамблеясының аясында қазақ жеріндегі аз ұлттардың тілдері мен әдет-ғұрыптарына қолдау көрсетіліп, діни сенімдеріне бостандық берілуде.

Сөз соңында, қаз дауысты Қазыбек бидің мына бір нақыл сөзімен аяқтағым келіп отыр. Қазыбек би: «Тату болса – ағайын жақын, Адал болса – дос жақын» деп татулық пен адалдыққа шақырған. Лайым татулығымыз жарасқай ағайын! Жаратқан өзі жар болып терезесі тең, керегесі кең, болашағы баянды ел болуды жазсын!

 Батыржан МАНСҰРОВ, 

ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі,  «Иманғали» орталық мешітінің Бас имамы. 

 

 



[1] «Бақара» сүресі, 256-аят.

[2] Мухаммад ибн Исмайл Әбу Абдуллаһ әл-Бухари әл-Жуғфи. Әл-Әдәбу әл-Муфрад. Баспаға әзірлеген Мухаммад Фуад Абдулбақи. – Бейрут: Дәр әл-Бәшәиру әл-исләмия, 1989. (№ 1144 хадис). І т. – 391 б. 

[3] «Хужурат» сүресі, 13-аят.

[4] «Ахзаб» сүресі, 21-аят.

[5] «Исра» сүресі, 70-аят.

[6] Әбу Бәкір әл-Байһақи. Сунан әл-Байһақи әл-кубра. Баспаға әзірлеген Мухаммад Абдулқадир Ато. – Мәккату әл-Мукаррамату, 1994. (№ 6660 хадис). IV т. – 25 б. – 358 бет. 

[7] Әбу әл-Қасим Ат-Табарани. әл-Муғжаму әл-кабир. Баспаға әзірлеген Хамди ибн Абдулмажид ас-Салафи. – әл-Мусал: Мәктабату әл-улуму уә әл-хикам, 1983. (№ 5616 хадис). VI т. – 90 б. – 277 бет.  

[8] Әбу Бәкір әл-Байһақи. Сунан әл-Байһақи әл-кубра. Баспаға әзірлеген Мухаммад Абдулқадир Ато. – Мәккату әл-Мукаррамату, 1994. (№ 20571 хадис). X т. – 191 б. – 350 бет.

[9] Ахмад ибн Ханбал. Муснад әл-имам Ахмад ибн Ханбал. Баспаға әзірлеген Шуғайб әл-Арнаут. – Муассасату ар-рисала, 1999. (№ 3409 хадис). V т. – 388 б. – 479 бет.

[10] Сулайман ибн Дауд ибн әл-Жаруд. Муснад Әби Дауд Ат-Таялиси. Баспаға әзірлеген Абдулмухсин Ат-Турки. – Би-Дәр һижр, 1999. (№ 66 хадис). І т. – 67 б. – 521 бет.

[11] Мухаммад ибн Исмайл Әбу Абдуллаһ әл-Бухари әл-Жуғфи. әл-Жамиғу ас-сахиху әл-мухтасару. Баспаға әзірлеген Мустафа Диб әл-Буға. – Бейрут: Дәр ибн Касир, 1987. (№ 6516 хадис). VI т. – 2533 б. – 2749 бет.

[12] Жалалуддин Абдуррахман ибн Әби Бәкір Ас-Суюти. Фатх әл-кабир фи димми әз-зиядати илә әл-жамиғи ас-сағир. Баспаға әзірлеген Юсуф Ән-Нәбаһани. – Бейрут: Дәр әл-фикр, 2003. (№ 4817 хадис). І т. – 448 б. – 473 бет.  

[13] «Анкабут» сүресі, 46-аят.

Толығырақ ...

Футболдан ашық турнирде "Иманғали" мешіті командасы топ жарды

 islam-atyrau.kz/30 қыркүйек, 2019 жыл. Атырау қаласы әкімдігінің ұйымдастыруымен облыс орталығы аумағындағы этномәдени және діни бірлестіктер арасында шағын футболдан ашық турнир болып өтті.

Бұқаралық спортты, салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында өткен спорттық бәсекеге Атырау қаласына қарасты мешіттерден құрылған командалар арнайы қатысты.

Барлығы сегіз команда бақ сынасқан бәсекеде орталық «Иманғали» мешіті, Атырау қалалық Құспан молла мешіті, Әт - Тақуа мешіті және «Мәулімберген» мешітінен құралған командалар әдемі ойын өрнегін көрсетті. Қалған төрт команданы этномәдени бірлестіктерден құралған ойыншылар құрады.

Спорттық бәсекеде «Иманғали» мешіті командасы топ жарып, үздік деп танылды. Осылайша, бұл команда 150 мың теңге көлеміндегі сыйақыны иемденді.

Екінші және үшінші орын алған командалар 100 мың теңге және 75 мың теңге көлеміндегі сыйақыны өзара бөлісті. Қатысушы өзге командалар ынталандыру сыйлығын иемденді.

 

 

Орталық "Иманғали" мешітінің баспасөз-қызметі.

Толығырақ ...

Бас имам Батыржан Мансұров жастармен жүздесті

  islam-atyrau.kz/30 қыркүйек, 2019 жыл. Атырау облысының Бас имамы Батыржан Мансұров жастар жамағатымен кездесті.

Орталық «Иманғали» мешітінде өткен кездесуде Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Атырау облысы бойынша өкілі, ғалым, ұстаз Батыржан Мансұров «Сенім», «Әһлу сунна» тақырыптары жөнінде уағыз айтты. Сонымен бірге, жас ұрпақтың өміріндегі білімнің, ғылымның және қызметтің маңызы туралы да терең мағыналы сұхбат өрбіді.

Кездесу барысында Атырау облысының Бас имамы Батыржан Мансұров жастар жамағатына «Пайғамбар ақидасы» кітабын таныстырды.  «Пайғамбар ақидасы» кітабы жастарымыз үшін өмірлік бағдаршам бола алады. Себебі, бұл кітапта мұсылман баласына керекті ең негізгі мәселелер қамтылған» дейді ұстаз Батыржан Мансұров.

Аталмыш кітап бойынша енді Атыраудың бас мешітінде жамағат үшін арнайы дәріс жүргізілетін болады. Бас имам Батыржан Берденұлының айтуынша, дәріс жамағаттың діни білімін көтеру үшін аса қажет. Кездесу соңында қатысушы жастарға аталған «Пайғамбар ақидасы» кітабының 30 данасы таратылды.

 

 

Орталық "Иманғали" мешітінің баспасөз-қызметі.

Толығырақ ...

Зекет - исламның бес парызының бірі

Зекет – сөздікте тазалық, тазалану деген мағынаны білдіреді. Терминдік мағынасына келсек, Діннің белгілі бір дүниенің белгілі бір бөлігін кедейлерге берілуін міндетті қылған амал. Зекетті беру – парыз. Парыздығы Құран, Сүннет (хадис) және Ижма`пен (ғалымдардың келісімі) дәлелденген.

Құраннан дәлел: Зекет жайында көптеген аяттар бар. Ол аяттардың бірі:

وَاَق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَۜ

Бақара сүресі 110-аятта: «Намазды тұрғызыңдар және Зекетті беріңдер»- деп Алла әмір етеді. Ал Хадиске келсек:

عَنِ ابْنِ عُمَرَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "بُنِيَ الإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَإِقَامِ الصَّلَاةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَالحَجِّ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ"

Абдуллаһ ибн Омар (р.а) жеткізген хадисте: Пайғамбарымыз (с.а.с) былай дейді:

«Ислам бес негізден құрылған: Алладан басқа тәңір жоқтығына және Мұхаммед (с.а.с) оның елшісі екеніне куәлік ету, Намаз оқу, Зекет беру, Қажылыққа бару және Рамазан айының оразасын ұстау».

Ижма'қа келсек: бүкіл мүжтаһид ғалымдар бір ауыздан зекеттің парыз екендігін айтып өткен.

Исламның бес негізінің бірі болған Зекет, һижреттің екінші жылында оразадан бұрын парыз етілген.

Зекеттің пайдалары

Зекет, негізінде дүние-мүліктік ғибадат болумен қатар бірнеше материалдық және моральдық пайдаларды өз ішіне қамтиды. Зекеттің пайдаларын рет-ретімен жазып шығуға әбден болады:

1.     Зекет – адамды сараңдықтан сақтайды, оны жомарттықа, мәрттікке тәрбиелейді.

2.     Зекет – адамның дүние-мүлікке деген құштарлығын жояды.

3.     Зекет – байдың кедейге деген мейірім мен жұмсақтығының ашылуын жандандырады.

4.     Зекет – байдың көпшілік арасындағы мәртебесін биіктетеді.

5.     Зекет – жүректің қатаюынан сақтайды.

6.     Зекет – байды жақсылық жасауға шақырады.

7.     Зекет – Алланың нығметтеріне қарсы адамның шүкір етуін үйретеді.

8.     Зекет – жоқ-жітікті мұқтаждықтан құтқарады.

9.     Зекет – кедейге адамдардың арасында абырой береді.

10.           Зекет – еңбекке қауқарсыз жандарға адам қатарлы өмір сүруге септігін тигізеді.

11.           Зекет – бай менен кедейдің ортасындағы байланысты орнатады.

12.           Зекет – адамды ішкі (рухани) ластықтан тазартады.

13.           Зекет – мал-дүниені әртүрлі бәле-жаладан, апаттардан, қауіп-қатерден қорғайды.

14.           Зекет – мал-дүниеге берекет беріп, көбеюіне жол ашады.

15.           Зекет – мал-дүниенің бір жерде (айналымсыз) тұрып қалудан сақтайды.

16.           Қысқаша айтқанда, Зекет – біздің сақтандыру полисіміз..

 

Айдын СЕРІКБАЕВ,

Атырау қаласы «Құспан молла» мешітінің

наиб имамы.

Толығырақ ...

Қоғамдағы тыныштық пен ынтымақты сақтау мұсылманның негізгі қағидасы

Ислам қоғамдағы тыныштық пен ынтымақты сақтау үшін мына негізгі қағидаларды талап етеді.

1. Өзгенің құқығына қол сұқпау: Ислам дінін қабылдаған, Құраннан нәр алған әрбір мұсылман өзгенің ақысын жемей, ала жібін аттамай, өзге мұсылман бауырына зиянын тигізбеу керек. Бұл жайында Пайғамбарымыз (с.ғ.с) былай дейді:

 «Мұсылман мұсылманның бауыры. Ол бауырына қиянат жасамайды және оны залымдарға тастамайды. Кім бауырының мұқтаждығын өтесе, Алла да оның мұқтаждығын өтейді» (Бухари)

2. Әділ қарым-қатынас жасау: адам өмірінің бір қалыпты болуы үшін барлығына бірдей әділ болу керек. Қоғам тыныштығы үшін де бұл басты талап. Сонымен қатар өзгелермен қарым-қатынасты дұрыстау керек. Құранда бұл жайында былай дейді:

«Анығында, Алла адамдарды әділ болуға, жақсылық жасауға, ағайынға қарайласуға бұйырады. Арсыздықтан, тоңмойындықтан, азғындықтан тыяды»(«Нахыл» сүресі, 90-аят)

3. Көркем мінезділік: Ислам көркем мінез-құлықтан тұрады. Бұны да Құран ахлағы дейміз. Пенденің иман тұрғысынан кәмілдігі мен әлемнің тыныштығы жақсы мінез-құлықпен жүзеге асады. Алла тағала мұсылмандарға барлық жақсы амалды жасауды бұйырып, жаман іс-әрекет пен қылықтан аулақ тұруды әмір етті.

         4. Сенім еркіндігі: Ислам жеңіл дін әрі ешкімді діни сенімі үшін бұл дүниеде айыптамайды. Дінде зорлық жоқ. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір хадисінде:

 «Жеңілдетіңдер – қиындатпаңдар, сүйіншілеңдер – қорқытпаңдар!»,(Сунән Әби Дәуд) деген.

5. Мейірімділік пен кешірімділік: Ислам әрбір пендеге мейірімді және кешірмді болуды бұйырады. Аятта былай дейді:

 «Кешірім жолын ұстан, дұрыстыққа бұйыр, надандардан аулақ бол»(«Ағраф» 199-аят).

Кез келген мемлекеттің гүлденуі, өркендеуі,  бірінші кезекте экономикалық, табиғи рисурстарына емес ішкі тұрақтылығына, ауызбіршілігіне байланысты. Мемлекет өте кедей болуы мүмкін алайда айрандай ұйыған ауызбіршілік, ынтымақтың арқасында  кез келген қиыншылықтарды жеңеді. «Байлық байлық емес, бірлік байлық» демекші қазақ халқының басына түскен талай қысылтаяң кездерде осы бірліктің арқасында жол тауып отырған. Ал жүз-жүзге, ру-руға, ұлыстарға бөлініп, әркім өз пайдасын көксегенде кесапатқа, жаудың қолынан қырғынға ұшыраған.

Құрметті бауырлар! Ислам бізден үй ішінен үй тігіуді немесе түрлі ағымға бөлініп, кейбір діни-саяси топтың қолшоқпары болып, бүлік шығаруды емес, керісінше қоғамдағы ынтымақ пен бірлікті ұстануды бұйырады. Сол себепті Алланың біздерге нәсіп еткен тыныштығын сақтайық. Сөзімізді Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) мына бір хадисімен аяқтайық: «Сендерге бірге болуларыңды өсиет етемін. Бөлініп шығудан өте қатты сақ болыңдар. Себебі, шайтан жеке дара өмір сүрген кісіге жақын болады. Бірге болған екі адамнан алыс тұрады. Кімде кім жәннаттің дәл ортасында өмір сүргісі келсе, көпшілікпен бірге болуға мән берсін» деген.[ Тирмизи, Фитән. 7].

 

Мақсат АЛПЫСБАЙ,

Атырау облыстық «Иманғали»

орталық мешітінің наиб имамы.

Толығырақ ...